Dit is alweer het vierde nummer van 2014. Ik begon het eerste nummer van deze jaargang nog met de verzuchting dat na de eerste maanden van 2014 heel langzaam het stof, dat de invoering van de Basis GGZ teweeg heeft gebracht, begon neer te dalen. En dat er ongemerkt meer overhoopgehaald is dan misschien gedacht of verwacht werd. Nou, laat dat ongemerkt maar weg. Het stof dwarrelt nog steeds en het is duidelijk te merken dat er veel overhoopgehaald is. Of het allemaal efficiënter is geworden in de ggz, met deze nieuwe structuur, is nog maar de vraag. We zijn zeker nog niet klaar, dus. Dat betekent dat er genoeg werk aan de winkel is voor 2015. Maar dat terzijde. Dit is een Ten geleide bij een nieuw en interessant nummer met, zoals u gewend bent, een keur aan afwisselende bijdragen.
We beginnen met een bijdrage over een interessant en misschien niet zo bekend fenomeen. Een fenomeen dat we wel zouden kunnen kennen van Alice in Wonderland. Het gaat over perceptievervormingen, beschreven en uitgelegd door Kees Hoogduin, Sandra Went en Cees Kan. De cliënten die het treft, schrikken er vaak van als ze er last van krijgen. Ze weten niet wat hen overkomt. Het blijkt dat dit fenomeen meestal samenhangt met migraine. Maar niet altijd. Spannend? Een sprookje?
De volgende bijdrage blijft in de sfeer van de perceptie. Jessica Alleva, Ghislaine Schyns en Carolien Martijn schrijven over het positief lichaamsbeeld. Ze onderbouwen de veronderstelling dat het noodzakelijk is om het positief lichaamsbeeld te verbeteren —en niet alleen het negatief lichaamsbeeld te verminderen— om een gezond lichaamsbeeld te realiseren. Daarna geven ze suggesties hoe het positief zelfbeeld verbeterd kan worden. Betrek daarbij bijvoorbeeld de sociale omgeving.
In het vorige nummer stond een kritische column van Mark van der Gaag over de nieuwe DSM-5. Hij vroeg zich af of dit nu maar niet de laatste DSM zou moeten zijn. U werd aangemoedigd hierop te reageren. Het artikel in dit nummer van de hand van Ed Berretty, Colin van der Heiden, Wijbrand Hoek en Joop de Jong is niet echt een commentaar op van der Gaag, maar zet, na een introductie van hoe de veranderingen binnen de DSM-5 tot stand zijn gekomen, wel op een rij wat er nu, ten aanzien van de angststoornissen, precies veranderd is in de DSM-5. Binnen de drie in dit artikel besproken categorieën blijken de aanpassingen relatief klein.
Dat laatste is plezierig voor de auteurs van de volgende bijdrage. Maarten van Dijk, geholpen door Marc Verbraak, Desiree Oosterbaan en Ton van Balkom, vertelt over zijn noeste arbeid om meer te weten te komen over de toepasbaarheid en effectiviteit in de dagelijkse klinische praktijk van de multidisciplinaire richtlijn voor angststoornissen zoals we die sinds 2003 in Nederland kennen. Deze richtlijn is nog steeds actueel, want tussentijds waar nodig aangepast. En hij gaat nog steeds over de angststoornissen zoals we die in de DSM-5 tegenkomen. Hij blijkt de moeite van het opstellen en implementeren in de praktijk waard. Systematische toepassing ervan lijkt de kwaliteit van de zorg toch echt te kunnen verbeteren.
Na zoveel verantwoord wetenschappelijk onderzoek is het tijd voor enige overpeinzingen. Kees Hoogduin bijt de spits af met Luis Suarez. In zijn notitie geeft hij voorbeelden van nare en rare gewoonten, onder andere van deze voetballer, en wat er wel en niet aan te doen is. Daarna volgt Kees Korrelboom. In aansluiting op mijn eerdere opmerking in de eerste alinea van dit Ten geleide, over nieuwe structuren die de efficiëntie in de ggz gaan verhogen, laat Kees zien hoe er werk gemaakt zou kunnen worden van doelgericht behandelen. Structuur volgt inhoud, en niet andersom.
Tot slot een boekbespreking. Steven Meijer geeft zijn mening over Dialectische gedragstherapie voor jongeren met een borderline stoornis van Rosanne de Bruin, Agaath Koudstaal en Nicole Muller.
Ik zou maar weer zeggen, ga het allemaal lezen! En beleef veel plezier, maar ook nieuwe inzichten aan de bijdragen in dit nummer.
Marc Verbraak
Hoofdredacteur