Doen wat werkt. Feitelijk al sinds jaar en dag het adagium van de directieve therapie. Het is een begrip dat steeds meer in de belangstelling van de (geestelijke) gezondheidszorg staat, hoewel het vaak met andere woorden of termen wordt aangeduid. ‘Zinnige zorg’, ‘gepast gebruik’, ‘evidence-based practice’ zijn daar voorbeelden van. Hele organisaties houden zich ermee bezig. Zo is het Zorginstituut Nederland bezig met de uitwerking en implementatie van ‘zinnige zorg’ in de Nederlandse gezondheidszorg; heeft de Toekomstagenda voor de GGZ ‘gepast gebruik’ als centraal thema; en houden instanties als het Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGz (NKO) en het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) erg van evidence-based practice. Als je doet wat werkt, dan bied je passende en zinnige zorg, zo veel als mogelijk gebaseerd op wetenschappelijke evidentie. Wat is de directieve therapie toch nog steeds heerlijk modern. Zouden de mensen werkzaam in die organisaties dat ook weten en een abonnement hebben op Dth? Ik hoop het voor ze.
Want ook dit eerste Dth-nummer van het jaar heeft als thema ‘doen wat werkt’. We beginnen met een artikel van Colin van der Heiden Over de behandeling van angst. Met als subtitel —ja, daar komt het— Doen we de goede dingen en doen we de goede dingen goed? Het betreft een bewerking van zijn oratie die hij uitsprak op 1 juli 2017 bij de aanvaarding van zijn bijzondere leerstoel Geestelijke Gezondheidszorg aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. In dit artikel staat Colin stil bij de vraag of we steeds maar weer bezig moeten zijn met het ontwikkelen van nieuwe behandelingen, of dat we de behandelingen die we hebben niet beter kunnen en moeten implementeren en uitvoeren in de praktijk. Het gaat daarbij over het beter ‘richten’ van onze behandelingen op wat we kunnen doen om ze te laten werken. Maar ook over de vraag met welke aanvullende werkwijzen we bestaande behandelingen beter doen werken.
De bijdrage van Kees Korrelboom, Tonnie Staring en Renée van Loon met de titel Verbetering van zelfwaardering verlaagt paranoïde ideatie bij patiënten met angststoornissen: Effecten van COMET en EMDR ‘rechtsom’ gaat in op de vraag of en hoe twee in de praktijk al bekende interventies via het beïnvloeden van de zelfwaardering paranoïde ideatie doen afnemen. Het motto van het artikel is: als we iets doen, werkt het dan ook, en hoe kunnen wij begrijpen dat het werkt? Zij rapporteren de resultaten van een onderzoek hiernaar en brengen interessante bevindingen.
Agnes van Minnen, Rianne de Kleine en Lotte Hendriks geven in het derde artikel van dit nummer van Dth aan wat je als behandelaar kunt doen om een behandeling van PTSS te laten werken. Ondanks het feit dat we kunnen beschikken over een effectief gebleken protocollaire exposurebehandeling voor PTSS, waarvan de uitvoering dikwijls succesvol verloopt, kunnen er toch moeilijkheden optreden. In dit artikel beschrijven de auteurs een aantal in de behandeling veelvoorkomende problemen, geïllustreerd met casuïstiek, en doen zij suggesties voor het oplossen van die problemen. Hun bijdrage is niet voor niets getiteld Richtlijnen bij moeizaam verlopende exposurebehandelingen van patiënten met een PTSS. Met dit artikel dragen zij bij aan het kunnen doen wat werkt in de praktijk van alledag. Overigens is dit artikel een voorpublicatie uit Keijsers, van Minnen, Verbraak, Hoogduin en Emmelkamp (redactie), Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten, dat in juni 2017 bij Boom uitgevers Amsterdam zal verschijnen.
In de rubriek Kort en Bondig een bijdrage van Eva de Hullu, Esther Sportel, Maaike Nauta en Peter de Jong over een randomized controlled trial naar het effect van cognitieve bias modificatie en cognitieve gedragstherapie als vroege interventie voor jongeren met sociale angst of faalangst.
Zoals gewoonlijk eindigen we met een boekrecensie. Gerard Lohuis geeft zijn mening over het boek Werken met hoofd, hart en handen: Kracht van de sociale professional van Marco Brok en Eveline Vollbracht.
Als altijd: ga het allemaal lezen. En beleef inspiratie aan de bijdragen in dit nummer in uw eigen doen wat werkt.
Marc Verbraak Hoofdredacteur